مقاله پژوهشی
گیاهی
سیده سمیرا امینی نسب؛ آرمان محمودی اطاقوری؛ احسان نظیفی
چکیده
Plantago major و Plantago lanceolata از گونه‌های فراوان جنس بارهنگ در شمال ایران بوده که به‌عنوان گونه‌های دارویی با ارزش دارای اثرات ضد باکتریایی، ضد التهابی و آنتی اکسیدانی شناخته شده‌اند. از اینرو، در این پژوهش، هشت جمعیت از این دو گونه از مناطق مختلف شمال کشور جمع آوری و از لحاظ فیتوشیمیایی شامل میزان فنول، فلاونوئید، آنتوسیانین، ساپونین، ...
بیشتر
Plantago major و Plantago lanceolata از گونه‌های فراوان جنس بارهنگ در شمال ایران بوده که به‌عنوان گونه‌های دارویی با ارزش دارای اثرات ضد باکتریایی، ضد التهابی و آنتی اکسیدانی شناخته شده‌اند. از اینرو، در این پژوهش، هشت جمعیت از این دو گونه از مناطق مختلف شمال کشور جمع آوری و از لحاظ فیتوشیمیایی شامل میزان فنول، فلاونوئید، آنتوسیانین، ساپونین، کلروفیل a و b، کاروتنوئید، قندهای محلول، پروتئین کل بررسی شدند. نتایج نشان داد که به طور میانگین میزان همه متابولیت‌های سنجش شده در گونه P. lanceolata بیشتر از گونه P. major بود. تفاوت میانگین‌ها برای فنول، آنتوسیانین، ساپونین، کاروتنوئید و قندهای محلول از لحاظ آماری در سطح 05/0 معنی‌دار بود؛ بطوریکه بیشترین تفاوت میانگین برای قندهای محلول، ساپونین و فنول بترتیب با مقدار 60/7±84/78، 68/0±83/3 و 85/0±55/3 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک بود. به علاوه، نتایج نشان داد که هر دو گونه منطقه لفور در مقایسه با سایر جمعیت‌های خود، فنول، ساپونین و قندهای محلول بیشتری داشتند. آنالیز اسانس جمعیت‌های ماسوله نشان داد که متابولیت‌های موجود در اسانس این دو گونه نیز متفاوت بودند؛ بطوریکه ترکیبات شاخص گونه P. major شامل پولگون و پالمیتیک اسید و ترکیبات شاخص گونه P. lanceolata شامل دی-کارون و آدیپیک اسید دی‌اُکتیل‌استر بودند. به‌نظر می‌رسد مطالعات فیتوشیمیایی احتمالا می‌تواند در تاکسونومی این دو گونه و سایر گونه‌های جنس بارهنگ مورد استفاده قرار گیرد. این نتایج به انتخاب گونه‌ها و جمعیت‌های دارای محتوای متابولیتی بیشتر و به دنبال آن استفاده بهینه در صنایع غذایی، دارویی و بهداشتی کمک شایانی خواهد نمود.
مقاله پژوهشی
میکروبیولوژی
مهدی بهگر؛ پروین شورنگ؛ فرحناز معتمدی سده؛ سمیرا شهبازی
چکیده
هدف از انجام این آزمایش بررسی تولید آنزیم تاناز توسط شبه گونه‌های قارچ تریکودرما (شامل ویریده، رسئی، هارزیانوم و لانگی براکیاتوم) در محیط کشت تخمیری حاوی اسید تانیک به عنوان تنها منبع کربن و انرژی بود. خصوصیات موفولوژیکی گونه‌ها در محیط کشت حاوی مالت، مخمر و گلوکز (MYG) بررسی شد. برای تولید آنزیم، اسپور قارچها در محیط کشت تخمیری تریکودرما ...
بیشتر
هدف از انجام این آزمایش بررسی تولید آنزیم تاناز توسط شبه گونه‌های قارچ تریکودرما (شامل ویریده، رسئی، هارزیانوم و لانگی براکیاتوم) در محیط کشت تخمیری حاوی اسید تانیک به عنوان تنها منبع کربن و انرژی بود. خصوصیات موفولوژیکی گونه‌ها در محیط کشت حاوی مالت، مخمر و گلوکز (MYG) بررسی شد. برای تولید آنزیم، اسپور قارچها در محیط کشت تخمیری تریکودرما (TFM) حاوی اسید تانیک (1 درصد) کشت شد. نتایج نشان داد که کلنیهای تریکودرما ابتدا صاف بود و سپس به تدریج دستجات پشمی سفید رنگ در آنها ظاهر و به مرور سبز رنگ شد. بزرگترین اسپور مربوط به تریکودرما لانگی‌براکیاتوم و کوچکترین مربوط به تریکودرما رسئی بود. بیشترین و کمترین تعداد اسپور در محیط کشت MYG به ترتیب مربوط به تریکودرما هارزیانوم (106×48/5) و ویریده (106×12/2) بود. بیشترین رشد ریسه در تریکودرما لانگی‌براکیاتوم و کمترین در رسئی مشاهده شد (به ترتیب 25/1 و 45/0 سانتی‌متر در روز). پروتئین تولیدی توسط تریکودرما رسئی کمتر از سه گونه دیگر بود (05/0>P). فعالیت ویژه آنزیمی در شبه گونه‌های لانگی‌براکیاتوم بیشتر از ویریده (به ترتیب 33/1 و 68/0واحد به ازای میلی‌گرم پروتئین) بود (05/0>P). تفاوت معنی‌داری در فعالیت آنزیمی تاناز تولیدی در شبه گونه‌های مورد مطالعه وجود نداشت. وزن مولکولی پروتئین تولیدی در سوپرناتانت محیط کشت TFM تولیدی 131 کیلودالتون با دو زیر واحد به وزن تقریبی 62 و 69 کیلودالتون بود. نتایج نشان داد که گونه‌های تریکودرما با استفاده از اسید تانیک به عنوان تنها منبع انرژی در محیط کشت تخمیری توانایی رشد و تولید تاناز را دارند.
مقاله پژوهشی
گیاهی
رضاحسین حیدری؛ کوثر خالتی؛ نسیم سلیمی خواه
چکیده
آگاهی از وضعیت تراکم و تاج‌پوشش درختان جنگل‌های زاگرس برای حفظ، احیا و گسترش آنها اهمیت دارد. هدف این بررسی معرفی مناسب ترین برآوردکننده روش‌های نمونه برداری فاصله‌ای برای برآورد مشخصه های کمی این جنگل‌ها است. برای این منظور درختان و دو قطر بزرگ و کوچک تاج آنها در33 قطعه نمونه دایره‌ای شکل برداشت گردید. در هر قطعه نمونه دایره‌ای ...
بیشتر
آگاهی از وضعیت تراکم و تاج‌پوشش درختان جنگل‌های زاگرس برای حفظ، احیا و گسترش آنها اهمیت دارد. هدف این بررسی معرفی مناسب ترین برآوردکننده روش‌های نمونه برداری فاصله‌ای برای برآورد مشخصه های کمی این جنگل‌ها است. برای این منظور درختان و دو قطر بزرگ و کوچک تاج آنها در33 قطعه نمونه دایره‌ای شکل برداشت گردید. در هر قطعه نمونه دایره‌ای روش‌های نمونه برداری فاصله‌ای نزدیکترین فرد، نزدیکترین همسایه، دومین نزدیکترین همسایه، ترکیبی، مربع تی، نقطه مشترک و مربعی با نقطه مرکزی برداشت گردیدند. بعد تراکم و تاج پوشش درختان با روش دایره‌ای و برآوردکنندههای روش‌های نمونه برداری فاصله‌ای محاسبه گردید، با استفاده از معیار صحت نتایج برآوردکنندههای فاصله‌ای با نتایج قطعه نمونه دایره‌ای شکل مقایسه گردیدند. نتایج نشان داد که براساس صحت قابل قبول (دامنه10±درصد)، از بین 16 برآوردکننده روش‌های مذکور، مناسبترین آنها برای برآورد تراکم و تاج پوشش درختان این جنگل‌ها، برآوردکننده PCQ3 بود.
مقاله پژوهشی
گیاهی
اسحق شمسی پور؛ محمد علی اعظمی؛ محمد باقر حسن‌پور
چکیده
جهت بررسی اثرات تنش خشکی بر سه رقم انگور (قزل اوزوم، خلیلی، پرلت) آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت. گیاهان انگور در چهار سطح تنش خشکی شامل شاهد، 40، 60 و 80 درصد ظرفیت زراعی رشد کردند. فاکتورهای مورفولوژیکی شامل وزن تر و وزن خشک گیاه و ویژگی های فیزیولوژیکی شامل محتوای پرولین، نشت الکترولیت، محتوای پراکسید هیدروژن ...
بیشتر
جهت بررسی اثرات تنش خشکی بر سه رقم انگور (قزل اوزوم، خلیلی، پرلت) آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت. گیاهان انگور در چهار سطح تنش خشکی شامل شاهد، 40، 60 و 80 درصد ظرفیت زراعی رشد کردند. فاکتورهای مورفولوژیکی شامل وزن تر و وزن خشک گیاه و ویژگی های فیزیولوژیکی شامل محتوای پرولین، نشت الکترولیت، محتوای پراکسید هیدروژن و مالون دی آلدهید و فعالیت آنزیمی کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز مورد بررسی قرار گرفتند که سطوح مختلف معنی داری را نشان دادند. بیشترین میزان نشت الکترولیت و پراکسید هیدروژن در رقم خلیلی و سطح 40% تنش خشکی بود. رقم قیزیل اوزوم در تنش 60% بالاترین میزان پروتئین، آنزیم آسکوربات پراکسیداز، کاتالاز، گایاکول پراکسیداز و کمترین محتوای مالون دی آلدهید را نشان داد. در بررسی پارامترهای فلورسانس کلروفیل شامل فلورسانس حداقل (Fo)، فلورسانس متغیر (Fv)، فلورسانس حداکثر (Fm)، کارایی فتوشیمیایی موثر (YII)، حداکثر کارایی فتوسیستم II (Fv/fm)، کارایی کوانتومی غیرفتوشیمیایی تنظیم نشده فتوسیستم IIو (NO)Y تا سطح 60% تنش خشکی روند افزایش معنی داری در رقم قیزیل اوزوم به تنش خشکی مشاهده گردید.
مقاله پژوهشی
میکروبیولوژی
یعقوبعلی کرمی؛ عباس صمدی؛ علیرضا فلاح؛ ابراهیم سپهر؛ محسن برین
چکیده
هدف از این مطالعه، جداسازی و شناسایی باکتریهای حل کننده‌ی فسفات از دو معدن فسفاتی و بررسی توانایی انحلال فسفات‌خاک توسط آنها بود. با به‌کارگیری محیط اسپربر مایع غنی‌شده با فسفات‌خاک اسفوردی و سری رقت‌سازی در محیط اسپربر جامد غنی‌شده با این فسفات‌خاک، 85 کلنی با مورفولوژی‌های متفاوت، جداسازی و خالص‌سازی شدند. چهار جدایه از ...
بیشتر
هدف از این مطالعه، جداسازی و شناسایی باکتریهای حل کننده‌ی فسفات از دو معدن فسفاتی و بررسی توانایی انحلال فسفات‌خاک توسط آنها بود. با به‌کارگیری محیط اسپربر مایع غنی‌شده با فسفات‌خاک اسفوردی و سری رقت‌سازی در محیط اسپربر جامد غنی‌شده با این فسفات‌خاک، 85 کلنی با مورفولوژی‌های متفاوت، جداسازی و خالص‌سازی شدند. چهار جدایه از 85 جدایه (Rpy: از معدن اسفوردی، Tkd/4، Rpd/4 و Ggd/4: از معدن جیرود) با بالاترین مقدار فسفر حلشده در محیط کشت اسپربر مایع به‌عنوان جدایههای برتر انتخاب گردیدند. با استفاده از توالی یابی ژن 16S rRNA جدایههای Tkd/4، Rpd/4، Rpy و Ggd/4 بهترتیب بسیار نزدیک (بیش از 99 درصد) بهجنسهای Curtobacterium flaccumfaciens، Sphingobium yanoikuyae، Bacillus pumilus وPantoaea aglomerans تشخیص داده شدند. آزادسازی چندین برابری فسفر توسط این جدایهها نسبت بهشاهد، از سه منبع فسفاتی (تری کلسیم فسقات، فیتات کلسیم و فسفات‌خاک) نشان داد، که این باکتریها توانایی انحلال منابع فسفاتی دیگری را نیز دارا میباشند.
مقاله پژوهشی
زهره فتحی کاریزک؛ علی طاهری
چکیده
امروزه باتوجه به پیشرفت تکنولوژی شناخت کاربردهای دارویی از فرآورده‌های جلبک‌های دریایی یک امر مهم تلقی می‌شود. بدین منظور، فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره‌های آلی مختلف از جلبک سبز Chaetomorpha antennina دریای عمان بررسی شد. برای استخراج عصاره از حلال‌های متانول، کلروفرم، هگزان و دی کلرومتان استفاده گردید و به منظور بررسی خواص آنتی اکسیدانی ...
بیشتر
امروزه باتوجه به پیشرفت تکنولوژی شناخت کاربردهای دارویی از فرآورده‌های جلبک‌های دریایی یک امر مهم تلقی می‌شود. بدین منظور، فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره‌های آلی مختلف از جلبک سبز Chaetomorpha antennina دریای عمان بررسی شد. برای استخراج عصاره از حلال‌های متانول، کلروفرم، هگزان و دی کلرومتان استفاده گردید و به منظور بررسی خواص آنتی اکسیدانی از مهار رادیکال آزاد دی فنیل پیکریل هیدرازیل (DPPH)، قدرت کاهشی و فعالیت کلاته کنندگی یون آهن استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشترین ظرفیت آنتیاکسیدان بر اساس آزمون DPPH، مربوط به عصاره هگزانی و متانولی (69/1±72/85 و 59/5±42/85 درصد)، در آزمون کلاته کنندگی عصاره متانولی (89/2±54/32 درصد) و در آزمون قدرت کاهشی یون آهن بیشترین مقدار مربوط به عصاره متانولی (01ʎ/0±254/0) بود. بنابراین تحقیق حاضر، نشان از اثرات بسیار خوب آنتی‌اکسیدانی ترکیبات متانولی و دیکلرومتانی استخراجی از جلبک سبز Chaetomorpha antennina در غلظت یک میلی‌گرم بر میلیلیتر داد.
مقاله پژوهشی
احمدرضا محرابیان؛ فرزانه خواجوئی نسب؛ سیاوش نقی زاده؛ لاله ملک محمدی
چکیده
در طی سال‌های گذشته، گونه‌های متعددی به کشور ایران معرفی شده است که اطلاعات مدونی پیرامون آنها وجود ندارد. به واسطه فقدان بانک اطلاعات اکولوژی-جغرافیایی پیرامون گونه‌های بیگانه و معرفی‌شده به ایران انجام یک مطالعه جهت تدوین و تحلیل اطلاعات آنها جهت برنامه‌ریزی‌های مدیریتی ضروری به نظر می‌رسد. در این مطالعه پایگاه اطلاعاتی ...
بیشتر
در طی سال‌های گذشته، گونه‌های متعددی به کشور ایران معرفی شده است که اطلاعات مدونی پیرامون آنها وجود ندارد. به واسطه فقدان بانک اطلاعات اکولوژی-جغرافیایی پیرامون گونه‌های بیگانه و معرفی‌شده به ایران انجام یک مطالعه جهت تدوین و تحلیل اطلاعات آنها جهت برنامه‌ریزی‌های مدیریتی ضروری به نظر می‌رسد. در این مطالعه پایگاه اطلاعاتی مربوط به تاکسونهای گیاهی معرفی‌شده به ایران شامل داده های انتشار، تهدیدها و اطلاعات اکولوژیکی گونه ها با استفاده از دادههای حاصل از مطالعات میدانی و بررسی منابع موجود تهیه گردید. نقشههای انتشار با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی 10.3 ver. Arc-GIS رسم گردید. همچنین با استفاده از خانهگریدهای (Grid cells) °25/0×°25/0در محیط نرم-افزار Diva-GIS ver. 7.3 نقشههای غنای گونه‌ای رسم شد. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که 28 گونه معرفی‌شده شاخص در مناطق هیرکانی، ایران مرکزی و سودانو زامبزین در ایران یافت می‌شود و پروانس جغرافیایی هیرکانی از غنای بالاتری برخوردار است. بنابراین این مطالعه ضمن معرفی اولویت‌های مدیریتی گونه‌های معرفی‌شده راهکارهای کلی جهت مدیریت اکولوژیکی آنها را معرفی نموده است تا بتواند به‌عنوان یک منبع علمی پایه جهت برنامه‌های مدیریت تنوع‌زیستی ایران به‌کار گرفته شود.
مقاله پژوهشی
اعظم مکی پور؛ اشرف جزایری؛ اسماعیل داراب پور
چکیده
امروزه ظهور و گسترش باکتریهای بیماریزای مقاوم به دارو به یک نگرانی جهانی بزرگ تبدیل شده است. بنابراین، یک نیاز فوری برای کشف داروهای ضدمیکروبی جدید وجود دارد. موکوس گلخورک ماهی می تواند یک منبع جدید و بکر برای ترکیبات ضدباکتریایی باشد. هدف این مطالعه بررسی اثر ضدباکتریایی موکوس ماهی Periophthalmus waltoni ، علیه برخی باکتریهای شاخص بیماریزا ...
بیشتر
امروزه ظهور و گسترش باکتریهای بیماریزای مقاوم به دارو به یک نگرانی جهانی بزرگ تبدیل شده است. بنابراین، یک نیاز فوری برای کشف داروهای ضدمیکروبی جدید وجود دارد. موکوس گلخورک ماهی می تواند یک منبع جدید و بکر برای ترکیبات ضدباکتریایی باشد. هدف این مطالعه بررسی اثر ضدباکتریایی موکوس ماهی Periophthalmus waltoni ، علیه برخی باکتریهای شاخص بیماریزا شامل Escherichia coli، Bacillus subtillis، Pseudomonas aeruginosa و Staphylococcus aureus بود. همچنین تاثیر فاکتورهای جنسیت و فصل نیز بر توانایی اثر ضدمیکروبی موکوس بررسی شد. بعد از تهیه عصاره آبی موکوس، اثر ضدباکتریایی آن به روش انتشار دیسک بررسی شد. همچنین حداقل غلظت مهاری (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC) موکوس علیه دو باکتری که حساسیت بیشتری نشان دادند تعیین شد. نتایج نشان داد که تمامی باکتریها نسبت به عصاره موکوس حساس بودند. باکتری Bacillus subtillis و باکتری Pseudomonas aeruginosa به ترتیب حساس ترین و مقاوم ترین باکتری نسبت به عصاره موکوس مورد آزمایش بودند جنسیت ماهی تفاوت معناداری در خاصیت ضدمیکروبی موکوس ایجاد نکرد ولی ماهی ماده به صورت جزئی فعالیت ضدباکتریایی بالاتری از خود نشان داد(P>0/001). همچنین مشخص شد موکوس بدست آمده از ماهی در فصل بهار خاصیت ضد باکتریایی بالاتری نسبت به موکوس بدست آمده از ماهی در فصل پاییز دارد(P<0/001).
مقاله پژوهشی
گیاهی
مرتضی مفید بجنوردی؛ مهناز اقدسی؛ محمد فاطمی
چکیده
کاهوی موجدار (Lactuca undulata Ledeb) گیاهی یکساله از تیره کاسنی است. یکی از مهمترین ترکیب سازنده این گیاه شیکوریک اسید است. هدف از این پژوهش بررسی اثر نوع بستر و شرایط کشت بر مقدار شیکوریک اسید در جمعیت‌های مختلف گیاه کاهوی موجدار است. به این منظور بذرهای جمع‌آوری شده از مناطق (چشمه‌علی، قم، میرزابایلو، بیارجمند و فیروزکوه)، در گلدان و در ...
بیشتر
کاهوی موجدار (Lactuca undulata Ledeb) گیاهی یکساله از تیره کاسنی است. یکی از مهمترین ترکیب سازنده این گیاه شیکوریک اسید است. هدف از این پژوهش بررسی اثر نوع بستر و شرایط کشت بر مقدار شیکوریک اسید در جمعیت‌های مختلف گیاه کاهوی موجدار است. به این منظور بذرهای جمع‌آوری شده از مناطق (چشمه‌علی، قم، میرزابایلو، بیارجمند و فیروزکوه)، در گلدان و در دو نوع بستر خاک مزرعه و خاک جمعآوریشده از رویشگاه طبیعی کشت شده و در دو شرایط فضای باز و اتاقک رشد نگهداری شدند. گروهی از گیاهان نیز در کرتهایی 1×2 متر در مزرعه کشت شدند. این طرح در قالب بلوک‌های کاملاً تصادفی انجام شد. نتایج حاصل نشان داد که بیشترین میزان رشد در نمونه‌های میرزابایلو که در اتاقک رشد کشت یافته بودند، مشاهده شد. از طرفی دیگر جمعیت‌های چشمه‌علی، میرزابایلو و فیروزکوه با تاخیر یک‌ماهه نسبت به جمعیت‌های قم و بیارجمند وارد فاز زایشی شدند. در جمعیت‌های مورد بررسی، مقدار شیکوریک اسید در گیاهانی که در گلدان و در فضای باز رشد یافته بودند، بیشتر از نمونه‌هایی بوده که در مزرعه و یا اتاقک کشت رشد یافته بودند. بالاترین مقدار شیکوریک اسید (24/1 میلی‌گرم برگرم وزن خشک) در جمعیت فیروزکوه کشت شده در گلدان حاوی خاک منطقه مشاهده شد. بیشترین مقدار کلروژنیک اسید (98/0 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک) و کافئیک اسید (50/0 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک) نیز در جمعیت چشمه‌علی کشت شده در گلدان حاوی خاک رویشگاه طبیعی مشاهده شد. نتایج حاضر نشان می‌دهد که در بین جمعیت‌های مورد بررسی تنوع فیتوشیمیایی بالایی وجود دارد.
مقاله پژوهشی
سید احمدرضا هاشمی؛ مسطوره دوستدار
چکیده
میزان صید بی رویه در آب های جنوب کشور (سال های 1376 الی 1396) براساس مدل صید- محصول حداکثر پایدار (CMSY) و نرم افزار R و رویکرد وضعیت بیزی و شبیه سازی روش مونت کارلو انجام گرفت. میانگین صید کفزیان در آب های جنوب کشور برای این دوره مورد مطالعه 141221 تن با 95% فاصله اطمینان 141315-141126 تن بوده و میانگین صید بصورت معنی داری طی دو دهه گذشته افزایش یافته (R ...
بیشتر
میزان صید بی رویه در آب های جنوب کشور (سال های 1376 الی 1396) براساس مدل صید- محصول حداکثر پایدار (CMSY) و نرم افزار R و رویکرد وضعیت بیزی و شبیه سازی روش مونت کارلو انجام گرفت. میانگین صید کفزیان در آب های جنوب کشور برای این دوره مورد مطالعه 141221 تن با 95% فاصله اطمینان 141315-141126 تن بوده و میانگین صید بصورت معنی داری طی دو دهه گذشته افزایش یافته (R = 0.90, P < 0.05) و میانگین صید کفزیان استان سیستان و بلوچستان برای این دوره مورد مطالعه 38776 تن با 95% فاصله اطمینان 38845 -38706 تن بوده و میانگین صید بصورت معنی داری طی دو دهه گذشته افزایش (R = 0.94, P < 0.05) نشان می دهد. میزان صید بی رویه وزنی کل در آب های جنوب کشور بیش از31 درصد می باشد. در مورد میزان صید بی رویه وزنی کل کفزیان آب های جنوب کشور و استان سیستان و بلوچستان این ارقام به ترتیب بیش از 45 درصد و بیش از 75 درصد رسیده است. با توجه به شرایط و وضعیت موجود، بنظر می رسد میزان صید کفزیان در وضعیت مناسبی قرار نداشته و بایستی در جهت کاهش صید این آبزیان اقداماتی صورت گیرد.
