مقاله پژوهشی
گیاهی
پریسا جنوبی؛ معصومه آرنگ
چکیده
مقدمه: هورمون‌ها تقریبا در تمام جنبه‌های رشد و نمو و تمایز گیاهان نقش دارند. از اینرو در پژوهش حاضر اثر هورمون‌های اکسین و جیبرلین بر ساختار تشریحی اندام‌های رویشی و نمو اندام‌های زایشی در گیاه خیار (Cucumis sativus L.cv. superniaF1) مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش‌ها: این پژوهشی در قالب طرح آزمایشی بلوک‌های کامل تصادفی به صورت فاکتوریل در 9 تیمار ...
بیشتر
مقدمه: هورمون‌ها تقریبا در تمام جنبه‌های رشد و نمو و تمایز گیاهان نقش دارند. از اینرو در پژوهش حاضر اثر هورمون‌های اکسین و جیبرلین بر ساختار تشریحی اندام‌های رویشی و نمو اندام‌های زایشی در گیاه خیار (Cucumis sativus L.cv. superniaF1) مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش‌ها: این پژوهشی در قالب طرح آزمایشی بلوک‌های کامل تصادفی به صورت فاکتوریل در 9 تیمار و3 تکرار انجام گرفت. تیمار‌ها شامل اکسین به فرم نفتالین استیک اسید (NAA) در غلظت‌های (mg l-1100-50-0) وجیبرلیک اسید (GA3) در غلظت‌های (mg l-150-25-0) هر ده روز یکبار تا پایان گلدهی روی بوته‌ها محلول پاشی گردید. از اندام‌های رویشی برش دستی و از اندام‌های زایشی برش‌گیری میکروتومی انجام شد. نتایج و بحث: اثر تیمارهای هورمونی مختلف بر روی ضخامت لایه‌های پوست، منطقه آوند آبکش و چوبی، قطر دهانه آوند چوبی ریشه، ساقه و برگ، ضخامت پهنک برگ، و همچنین بر طول کرک‌های دمبرگ و برگ معنی‌دار بود. نتایج بررسی اندام زایشی نر نشان داد که در غلظت‌های بالای هر دو هورمون، تقسیم زود هنگام هسته در مرحله مادر میکروسپور و تتراد مشاهده شد. همچنین دیواره کالوزی نه تنها در اطراف سلو‌‌ل‌های تتراد و میکروسپور‌‌‌ها بلکه در اطراف گرده‌های بالغ نیز دیده شد و پایداری زیادی پیدا کرده بود که از جداسازی آنها ممانعت بعمل آورد. می‌توان نتیجه گرفت که غلظت‌های بالای دو هورمون در تولید دانه‌های گرده طبیعی و شکوفایی بساک نقش بازدارندگی نشان دادند در حالیکه غلظت‌های میانی، نمو دانه‌های گرده را تسریع نمودند.
مقاله پژوهشی
گیاهی
معصومه جان نثار؛ سید مهدی سیدی
چکیده
مقدمه: تنش شوری بعنوان یکی از تنش های غیر زیستی مهم، اثرات زیان باری بر عملکرد در واحد سطح بسیاری از باغات پسته کشور داشته است. گیاهان برای سازگاری با شرایط تنش زای محیطی از سازوکارهای مختلفی از جمله تنظیم بیان ژنها پس از رونویسی با واسطه miRNA ها استفاده می کنند.روش ها: شناسایی ژنهای هدف miRNA های منتخب در مقابل ژنهای دو ژنوتیپ متحمل (قزوینی) ...
بیشتر
مقدمه: تنش شوری بعنوان یکی از تنش های غیر زیستی مهم، اثرات زیان باری بر عملکرد در واحد سطح بسیاری از باغات پسته کشور داشته است. گیاهان برای سازگاری با شرایط تنش زای محیطی از سازوکارهای مختلفی از جمله تنظیم بیان ژنها پس از رونویسی با واسطه miRNA ها استفاده می کنند.روش ها: شناسایی ژنهای هدف miRNA های منتخب در مقابل ژنهای دو ژنوتیپ متحمل (قزوینی) و حساس (سرخس) به شوری پسته انجام شد. بررسی هستی شناسی ژنهای هدف miRNA های منتخب و بررسی الگوی بیان miRNA های منتخب تحت تیمارهای NaCl و SA و تیمار ترکیبی NaCl+SA صورت گرفت. یافته ها: شناسایی ژن های هدف پاسخگر به تنش شوری برای miR172، منجر به یافتن 113 و 123 ژن هدف به ترتیب برای ژنوتیپ قزوینی و سرخس شد. در ژنوتیپ قزوینی و سرخس برای miR399 به ترتیب 93 و 77 ژن هدف شناسایی شد. هستی شناسی ژنهای هدف این miRNA ها نقش آنها را در پاسخ به محرک های شیمیایی، فرآیندهای متابولیسمی مرتبط با ماکرومولکولها، اتصال به نوکلئوتید و ATP، فرآیندهای متابولیکی اولیه، تنظیم فعالیت کاتالیزوری آنزیم های هیدرولاز، ترانسفراز و اکسیدو ردوکتاز نشان می دهد. نتیجه گیری: تفاوت در الگوی بیان miR172 و miR399 در پاسخ به تنش شوری بین ژنوتیپ های متحمل و حساس به شوری نشان دهنده نقش تعیین کننده این miRNA ها در تنظیم سازوکارهای تحمل به تنش شوری در گیاه پسته است. علاوه براین، یافته های این پژوهش نقش بالادستی علامت دهی هورمون سالیسیلیک اسید در کنترل بیان miRNA ها را مشخص می کند.
مقاله پژوهشی
جانوری
زانیار غفوری؛ سهیل ایگدری؛ هادی پورباقر
چکیده
مقدمه: هدف از این مطالعه بررسی تغییرات ریختی ماهی بوتک دهان بزرگ Cyprinion macrostomum در فصل‌های بهار، تابستان و پاییز و ارتباط آن فاکتورهای محیطی در رودخانه زاب کوچک بود.مواد و روش: برای این منظور به‌صورت فصلی در 6 ایستگاه با 3 تکرار نمونه‌برداری صورت گرفت. سپس به منظور استخراج داده های ریختی در روش ریخت سنجی هندسی، از نمونه‌ها عکس‌برداری ...
بیشتر
مقدمه: هدف از این مطالعه بررسی تغییرات ریختی ماهی بوتک دهان بزرگ Cyprinion macrostomum در فصل‌های بهار، تابستان و پاییز و ارتباط آن فاکتورهای محیطی در رودخانه زاب کوچک بود.مواد و روش: برای این منظور به‌صورت فصلی در 6 ایستگاه با 3 تکرار نمونه‌برداری صورت گرفت. سپس به منظور استخراج داده های ریختی در روش ریخت سنجی هندسی، از نمونه‌ها عکس‌برداری شد و 16 لندمارک تعریف و رقومی‌سازی شد. به‌منظور حذف داده‌های غیرشکلی از داده‌ها رقومی‌سازی شده از آنالیز پروکراست استفاده شد. به‌منظور یافتن الگوی تغییرات شکل و عامل‌های اصلی از تجزیه به مولفه‌های اصلی (PCA) استفاده شد. برای تعیین تمایز ریختی بین جمعیت‌های ایستگاه‌های نمونه‌برداری و تحلیل ارتباط و همبستگی بین تغییرات شکل بدن و متغیرهای محیطی به ترتیب از تحلیل همبستگی کانونی CVA و آنالیز2B-PLS استفاده شد.نتایج و بحث: براساس نتایج ویژگی‌های ریختی ماهی بوتک دهان بزرگ در فصل‌های مختلف سال، جمعیت‌های مورد مطالعه در هر فصل در ایستگاه‌های مختلف از یگدیگر تفکیک شدند. براساس نتایج تجزیه به مولفه‌های اصلی در اکثر فصل‌ها تغییر در موقعیت دهان، باله پشتی و ساقه دمی در راستای سازگاری ریختی با فاکتورهای محیطی زیستگاه به وقوع می‌پیوندد. آنالیز2B-PLS نیز در هر سه فصل همبستگی بالا و تفاوت معنی‌دار بین شکل بدن و فاکتورهای محیطی نشان داد (001/0=P، 98/0=r). نتایج نشان داد که بین تغییرات ریختی بوتک دهان بزرگ و فاکتورهای زیستگاهی رودخانه زاب کوچک همبستگی بالا و معنی‌دار وجود دارد.
مقاله پژوهشی
گیاهی
آیلار سردارلو؛ لمیا وجودی مهربانی؛ کامبیز عزیزپور
چکیده
گیاهان زینتی رشدکرده در مناطق شهری اغلب در مواجه با تنش شوری قرار می‌گیرند. روش‌ها: به‌منظور بررسی تاثیر محلول-پاشی نانوذره‌های اکسید روی، آهن و سلنیوم (صفر و 2 گرم در لیتر) و تنش شوری کلریدسدیم (صفر، 100 و 200 میلی‌مولار) برگیاه گازانیا، آزمایشی بصورت فاکتوریل برمبنای طرح کاملا تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان ...
بیشتر
گیاهان زینتی رشدکرده در مناطق شهری اغلب در مواجه با تنش شوری قرار می‌گیرند. روش‌ها: به‌منظور بررسی تاثیر محلول-پاشی نانوذره‌های اکسید روی، آهن و سلنیوم (صفر و 2 گرم در لیتر) و تنش شوری کلریدسدیم (صفر، 100 و 200 میلی‌مولار) برگیاه گازانیا، آزمایشی بصورت فاکتوریل برمبنای طرح کاملا تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان اجرا شد. نتایج و بحثیافته‌ها: بیشترین وزن‌خشک بخش هوایی در تیمارهای بدون تنش شوری و تنش 100 میلی‌مولار با محلول-پاشی نانوذره‌های روی و آهن مشاهده شد. تعداد گل (4 عدد) در تیمارهای بدون تنش شوری با محلول‌پاشی اکسیدروی و آهن، و شوری 100 میلی‌مولار با محلول‌پاشی نانوذره آهن افزایش یافت. محتوای سدیم، نشت یونی، پراکسید هیدروژن، و مالون دی-آلدئید در تیمار شوری 200 میلی‌مولار کلریدسدیم در شرایط بدون محلول‌پاشی افزایش یافت. فعالیت کاتالاز در تیمار تنش 100 میلی‌مولار کلریدسدیم با محلول‌پاشی نانوذره سلنیوم و روی افزایش یافت. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد، شوری تاثیر منفی بر صفات مورد مطالعه گازانیا داشت. محلول‌پاشی با نانوذره‌های اکسیدروی و آهن تاثیر مثبت در افزایش ترکیبات آنتی‌اکسیدانی آنزیمی، غیرآنزیمی و وزن‌خشک بخش هوایی گیاه در تنش شوری 100 میلی‌مولار کلریدسدیم را داشت و مشخص شد که گیاه گازانیا قادر به تحمل شوری 100 میلی‌مولار کلریدسدیم همراه با محلول‌پاشی می‌باشد.
مقاله پژوهشی
گیاهی
اکرم طالقانی؛ سمیرا اقبالی؛ رویا مقیمی
چکیده
مقدمه: سیلن هرز Silene conoidea (خانواده: میخکیان) به عنوان یک علف هرز خوراکی با پراکندگی کم در ایران دارای ویژگی دگرآسیبی یا آللوپاتی (Allelopathy) و خواص دارویی ضد میکروبی می‌باشد. روش‌ها: در این پژوهش برای اولین بار با هدف توسعه داروهای جدید با منشا طبیعی، ترکیبات فیتوشیمیایی و فعالیت‌های بیولوژیکی شش فرکشن متوالی (پترولیوم اتر، کلروفرم، ...
بیشتر
مقدمه: سیلن هرز Silene conoidea (خانواده: میخکیان) به عنوان یک علف هرز خوراکی با پراکندگی کم در ایران دارای ویژگی دگرآسیبی یا آللوپاتی (Allelopathy) و خواص دارویی ضد میکروبی می‌باشد. روش‌ها: در این پژوهش برای اولین بار با هدف توسعه داروهای جدید با منشا طبیعی، ترکیبات فیتوشیمیایی و فعالیت‌های بیولوژیکی شش فرکشن متوالی (پترولیوم اتر، کلروفرم، دی کلرومتان، اتیل استات، متانول و آب) به دست آمده از ریشه این گونه بررسی شد. یافته‌ها: فرکشن متانولی فعالیت آنتی اکسیدان قوی‌تری نسبت به BHT نشان داد (IC50 ۳۴/۱ ± ۶۱/۱۱ میکروگرم در میلی‌لیتر). همچنین، فرکشن-های‌کلروفرم و متانول در مقایسه با جنتامایسین، فعالیت ضد میکروبی متوسطی را در برابر سویه‌های باکتریای به ترتیب با مقادیر MIC در محدوده ۰۶۲۵/۰ تا ۲۵/۰ میلی گرم در میلی لیتر نشان دادند. فرکشن‌های فعال‌تر (کلروفرم و متانول) برای شناسایی ترکیبات فعال زیستی آنالیز شدند. سی و شش ترکیب (۹۸/۹۷ درصد) توسط GC-MS از فرکشن کلروفرمی شناسایی شد. ترکیبات غالب این فرکشن مشتقات اسید چرب (۹۸/۶۳ درصد)، هیدروکربن‌ها (۵۸/۲۰ درصد)، ترپن‌ها (۸۲/۶ درصد) بودند. آنالیز LC-ESI-MS فرکشن متانولی، حضور ترکیبات از جمله فلاونوئیدها، استروئیدها و ساپونین‌های تری ترپنوئید را نشان داد. فلاونوئیدهای آپیژنین، دیوسمین، سورتیزین گلیکوزید و هسپریدین به عنوان ترکیبات فعال زیستی شناسایی شدند. نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه آنالیز ریشه گیاه سیلن هرز را به منظور استفاده در صنایع دارویی و غذایی نشان می‌دهد.
مقاله پژوهشی
جانوری
علیرضا پسرکلو؛ مینا کریمی؛ راضیه علائی
چکیده
مقدمه:آلودگی‌های شیمیایی آب به عنوان یکی از تهدیدات اصلی جوامع زیستی معرفی شده است. دوزیستان به واسطه چرخه زندگی دوفازی، پوست نفوذ پذیر و لارو آبزی، ارتباط تنگاتنگی با محیط‌های آبی دارند. در مطالعه حاضر، تأثیر آلاینده‌های محیطی موجود در برخی از زیستگاه‌های دوزیستان در اطراف شهرستان‌های اراک و شازند، بر تفریخ تخم و بقای لاروهای ...
بیشتر
مقدمه:آلودگی‌های شیمیایی آب به عنوان یکی از تهدیدات اصلی جوامع زیستی معرفی شده است. دوزیستان به واسطه چرخه زندگی دوفازی، پوست نفوذ پذیر و لارو آبزی، ارتباط تنگاتنگی با محیط‌های آبی دارند. در مطالعه حاضر، تأثیر آلاینده‌های محیطی موجود در برخی از زیستگاه‌های دوزیستان در اطراف شهرستان‌های اراک و شازند، بر تفریخ تخم و بقای لاروهای وزغ سبز Bufotes sitibundus مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش‌ها: اثر شش منبع آب آلوده (واقع در سه منطقه) و یک منبع کنترل بر نمونه‌های تخم مورد بررسی قرار گرفت. پارامترهای فیزیکوشیمیایی از جمله PH، TDS، Salt، EC، DO، BOD، COD و تجزیه عنصری با استفاده از دستگاه ICP در نمونه‌های آب و تعداد شش صفت زیستی از قبیل شاخص رشد، وضعیت فیزیکی، طول دوره انکوباسیون مراحل جنینی-لاروی، ناهنجاری، درصد بقاء و مرگ و میر در نمونه‌های لارو مورد بررسی قرار گرفت. نتایج و بحث: کاهش معنادار بقا در همه‌ی ظروف حاوی آب‌های آلوده نسبت به نمونه‌ی کنترل، کاهش رشد در بعضی از ظروف و افزایش رشد در یکی از ظروف پرورش در مقایسه با آب نمونه‌ی کنترل، و بروز ناهنجاری‌ها در دوران لاروی در ظروف تیماردیده شد.با توجه به پژوهش‌های قبلی و نتایج معنادارِ حاصل از پژوهش حاضر می‌توان کاهش درصد بقا، افزایش بروز ناهنجاری‌ها، و تفاوت درصد رشد در ظروف پرورش را به آلودگی شیمیایی آب (COD)، وجود فلزات سنگین و شوری آب نسبت داد.
مقاله پژوهشی
گیاهی
گل‌آرا گل‌محمدی؛ رسول اصغری زکریا؛ آزاده حکمت؛ سکینه پادیاب
چکیده
مقدمه: استفاده از عصاره‌های گیاهی برای سنتز نانوذرات به عنوان یک رویکرد سبز مورد توجه بوده است. این تحقیق با هدف بررسی سنتز سبز نانوذرات روی با استفاده از عصاره اندام هوایی گیاه جغجغک (Vaccaria hispanica) و تعیین خواص ضد باکتریایی آنها انجام شد. روش‌ها: اندازه و ساختار نانوذرات روی سنتز شده با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)، پراکندگی ...
بیشتر
مقدمه: استفاده از عصاره‌های گیاهی برای سنتز نانوذرات به عنوان یک رویکرد سبز مورد توجه بوده است. این تحقیق با هدف بررسی سنتز سبز نانوذرات روی با استفاده از عصاره اندام هوایی گیاه جغجغک (Vaccaria hispanica) و تعیین خواص ضد باکتریایی آنها انجام شد. روش‌ها: اندازه و ساختار نانوذرات روی سنتز شده با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM)، پراکندگی نور دینامیکی (DLS) و طیف‌سنج مادون قرمز تبدیل فوریه (FTIR) تأیید شد. همچنین خواص ضد باکتریایی عصاره متانولی و آبی اندام هوایی و بذر جغجغک نیز روی این باکتری‌ها به روش انتشار دیسک با استفاده از تتراسایکلین به عنوان شاهد بررسی شد. یافته‌ها: تجزیه و تحلیل واریانس نشان داد که اندازه ناحیه بازدارندگی در پلیت‌های حاوی دو نوع باکتری گرم منفی (E. coli) و گرم مثبت (S. aureus) به طور معنی‌داری تحت تأثیر نوع باکتری، روش استخراج (آبی و الکلی)، غلظت‌های مختلف عصاره و اثر متقابل نوع باکتری و غلظت عصاره قرار گرفت. در باکتری E. coli ناحیه مهار بزرگتری نسبت به S. aureus مشاهده شد که نشان‌دهنده حساسیت بیشتر آن بود. خواص ضدباکتریایی عصاره اندام هوایی و دانه جغجغک با افزایش غلظت به طور معنی‌داری افزایش یافت. همچنین اندازه هاله در محیط حاوی باکتری‌های E. coli و S. aureus با افزایش غلظت نانوذرات روی از 5/0 به 2 میلی‌گرم در میلی‌لیتر به طور قابل توجهی افزایش یافت. نتیجه‌گیری: در مجموع، عصاره اندام هوایی و دانه جغجغک و نانوذرات روی سنتز سبز شده خواص ضد باکتریایی قابل ملاحظه‌ای در برابر باکتری‌های E. coli و S. aureus نشان دادند.
مقاله پژوهشی
گیاهی
جواد فرخی تولیر؛ بهمن پناهی
چکیده
مقدمه: مطالعه به‌منظور شناسایی اولیه تعدادی از ژنوتیپ‌های گردوی برتر استان کرمان انجام گردید. روش‌ها: از بین ژنوتیپ‌های گردوی مناطق بافت و رابُر استان کرمان واقع در ارتفاع از سطح دریای بین 2163 تا 2867 متر، 43 ژنوتیپ توسط 27 صفت مورفولوژیکی و به‌مدت سه سال (1399 تا 1402) بررسی گردیدند. نتایج حاصله براساس آماره‌های توصیفی و چند متغیره مورد ...
بیشتر
مقدمه: مطالعه به‌منظور شناسایی اولیه تعدادی از ژنوتیپ‌های گردوی برتر استان کرمان انجام گردید. روش‌ها: از بین ژنوتیپ‌های گردوی مناطق بافت و رابُر استان کرمان واقع در ارتفاع از سطح دریای بین 2163 تا 2867 متر، 43 ژنوتیپ توسط 27 صفت مورفولوژیکی و به‌مدت سه سال (1399 تا 1402) بررسی گردیدند. نتایج حاصله براساس آماره‌های توصیفی و چند متغیره مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: براساس نتایج این پژوهش، تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ‌ها از الگوی پراکنش جغرافیائی تبعیت نمی‌کرد. قدرت رویشی در ژنوتیپ‌های 18، 19 و 22 خیلی قوی بود. میزان جدا شدن مغز در 34 درصد ژنوتیپ‌ها راحت و خیلی راحت بود. میزان محصول در 7 ژنوتیپ خیلی زیاد گزارش گردید. در حدود 16 درصد از ژنوتیپ‌های بررسی‌شده نسبت به سرمای دیررس بهاره حساس بودند و بقیه حساسیت متوسط یا کمی نشان دادند. هیچ علایمی مبنی بر وجود بیماری آنتراکنوز بین ژنوتیپ‌ها گزارش نگردید. بیشترین ضریب تغییرات (CV) به صفت "زمان ریزش گرده گل‌های نر" (32/77%) تعلق داشت. تجزیه به مؤلفه‌های اصلی (PCA) نشان داد که 10 مؤلفه اول مرتبط با صفات کیفی توصیف‌کننده 75 درصد کل تغییرات بودند. براساس دندروگرام، از نقطه نظر صفات کیفی، 4 گروه مجزا ایجاد گردید. نتیجه‌گیری کلی: از آنجائی که صفات مطلوب اصلاحی در گردو که شامل دیربرگ-دهی، زود باردهی و نوع باردهی جانبی می‌باشد، می‌توان گفت که ژنوتیپ‌های 1، 2، 10 و 39 با تمامی این صفات همبستگی مثبتی نشان دادند. نتایج این پژوهش می‌تواند در انتخاب ژنوتیپ‌های مناسب و به‌کارگیری آنها در برنامه‌های به‌نژادی در آینده مورد استفاده قرار گیرد.
