ریخت‌شناسی سنگریزه های شنوایی (اتولیت) در برخی از گونه‌های ماهیان حوضه‌ی جنوبی دریای خزر

اسماعیلی, حمیدرضا; غلامی, زینب; حجت انصاری, طلعت; باغبانی, سمیه

doi:10.22051/jab.2009.3309

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

https://doi.org/10.22051/jab.2009.3309

چکیده

اتولیت‌ یا سنگریزه‌ شنوایی عناصر اسکلتی نسبتا سختی هستند که حاوی مواد معدنی و آلی بوده و در سر ماهیان قرار دارند. این سنگریزه ها سه جفت بوده و به نام های ساژیتا، لاپیلوس و آستریسکوس خوانده می شوند. در پژوهش حاضر ریخت شناسی سنگریزه ی شنوایی 13 گونه ماهی از 12 جنس، 4خانواده و 4 راسته ی مختلف (کپور ماهی شکلان، سوف ماهی شکلان، اردک ماهی شکلان، کفال ماهی شکلان) مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت است. نتایج نشان داد که شکل، اندازه و ساختار سنگریزه های شنوایی در ماهیان مورد مطالعه دارای تنوع می باشد. تنوع شکلی هر سه نوع سنگریزه خاص گونه ای است. در این پژوهش مشخص گردید که در خانواده کپورماهیان Cyprinidae)) سنگریزه شنوایی آستریسکوس و در خانواده‌های گاو ماهیان(Gobiidae)، کفال ماهیان Mugilidae))و اردک ماهیان (Esocidae)سنگریزه ساژیتا بزرگتر از دو سنگریزه دیگر می باشد. علاوه بر این تنوع شکلی بالایی (گرد، دایره ای، تخم مرغی و مربعی شکل) در اتولیت آستریسکوس تمام گونه های 4 خانواده مورد مطالعه دیده می شود. از این تنوع شکلی اتولیت ممکن است در بررسی های تاکسونومیکی، دیرین شناسی و بررسی رژیم و عادات غذایی مهره داران مختلف آبزی مثل پستانداران، پرندگان و ماهیها استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Morphology of otoliths in some fishes of Caspian Sea basin

نویسندگان [English]

Hamidreza Esmaeili
Zeinab Gholami
Talaat Hojat ansari
Somayeh Baghbani

چکیده [English]

Otoliths or ear stones are hard skeletal elements having mineral and organic substances in the head of fishes. There are three pairs of otoliths which are called sagitta, lapillus and asteriscus. In the present research work, otoliths of 13 fish species from 12 genera, 4 families and 4 orders (Cypriniformes, Perciformes, Esociformes and Mugilliformes) were studied. Results showed that shape, size and structure of otoliths in studied fishes are diverse and species specific. It was revealed that asteriscus otolith in Cyprinidae and sagitta in Gobiidae, Mugillidae and Esocidae are the biggest otoliths. There were variations in shapes of astersiscus (round, oval and square) in all four families. These variations could be used in taxonomic studies, paleontology and study of food and feeding habits of aquatic vertebrates such as mammals, birds and fishes.

کلیدواژه‌ها [English]

otolith
Taxonomy
Morphology
Caspian Sea basin

مراجع

. اسماعیلی،حمید رضا و تیموری، آزاد. ریخت شناسی استخوان دم لام و اهمیت آن در آرایه شناسی تعدادی از ماهیان آب شیرین ایران. مجله علمی شیلات ایران، سال پانزدهم، شماره ۳، صفحات۱ تا ۸، 1385.

2. اسماعیلی،حمیدرضا، تیموری، آزاد و پیراور، زینب، ریختشناسی سنگریزههای شنوایی (اتولیت) در شماری از ماهیان آب شیرین ایران. مجله شیلات ایران، سال هفدهم، شماره 4، صفحات 163 تا 168، 1388.

3. ستاری، مسعود، ماهیشناسی (1) (تشریح و فیزیولوژی). دانشگاه گیلان .انتشارات نقش مهر .صفحات۵۸۲ تا ۷۸۲ ، 1381.

4. عادلی، افشین، مبانی زیست شناسی ماهی، تالیف، اس. پی. بسیواس. نشر علوم کشاورزی، 1378.

5.Assis, C. A.The lagenar Otoliths of teleosts: their morphology and its application in species identification, phylogeny and systematics. Journal of Fish Biology,62, 1268-1296, 2003.

6. Assis, C.A., The utricular otoliths, Lapilli, of teleosts: their morphology and relevance for species identification and systematic studies. Scientia Marina, 69, 259-273, 2005.

7. Berra, T.M. & Aday, D.D., Otolith description and age-and-growth of Kurtus gulliveri frome northern Australia. Journal of Fish Biology 65, 354-362, 2004.

8. Bermejo, S., Monegal, B. & Cabestany, J. Fish age categorization from otolith images using multi-class support vector machines, Fish Research, 84, pp. 247–253, 2007.

9. Esmaeili, H.R., Biology of an exotic carp, Hypophthalmichthys molitrix (Val., 1844) from Gobindsagar Reservoir, Himachal Pradesh, India. Ph.D. Thesis Submitted to Panjab University, India, 2001.

10. Fag, R., Popper, A. N., Evolution of hearing in Vertebrates: The inner ears and processing. Hearing Research. 149, 1-10, 2000.

11. Gaemers, P. A. M., Taxonomic position of the Cichlidae (Pisces, Perciformes) as demonstrated by the morphology of their otoliths. Netherlands journal of Zoology, 34(4): 566-595, 1984.

12. Harkonen, T., Guide to the Otoliths of the bony fishes of the Northeast Atlantic. Hellerup: Danbiu, 1986.

13. Lombarte, A., Rucabado, J., Matallanas, J. & Lloris, D. Taxonomia numerica de Nototheniidae en base a la forma de los Otoliths. Science Marine. 55, 413-418, 1991.

14. Nelson, J. S., Fishes of the World. 3rd Edition. John Wiley & Sons,NewYork. Xix + 601pp, 2006.

15. Nolf, D.,Otolithi piscium. In: Handbook of Paleoichthyology, Vlo. X, L. and Kuhn, O., eds, pp. 1-26. Stuttgart: Gustav Fischer Verlag, 1985.

16. Nolf, D. ,Studies on fossil Otoliths. In: Recent Developments in fish Otolith Research, pp. 513-544. Columbia, SC: University of South Carolina Press, 1995.

17. Popper, A. N., Scanning electron micrpscopic study of the sacculus and lagena in several deep-sea fishes. American Journal of Anatomy, 157, 115-136, 1980.

18. Popper, A.N., Organization of the inner ear and processing of acoustic information. In: Northcutt, R.G., Davis, R.E. (Eds.), Fish Neurobiology and Behavior. University of Michigan Press, Ann Arbor, MI, pp. 125-178, 1983.

19. Secor, D. H., Dean, J. M. & Laban, E. H. Manual for otolith removal and preparation for microstructure examination. Baruch Institue Technical Report 91-1, Univ, South Carolina, Columbia, SC, 85p, 1991.

20. Smale, M. J., Watson, G. & Hecht, T. Otolith atlas of Southern African marine fishes. Ichthyological Monogra-phs of the J.L.B. Smith Institute of Ichthyology 1, 1-235, 1995.

21. Tuset, V. M., Gonzalez, J. A., Garcia-Diaz, M. M. and Santana, J. I. Feeding habitats of Serranus cabrilla (Serranidae) in the Canary Islands. Cybium, 20, 161-167, 1996.

22. Volpedo, A. V. & Echeverria, D. D. Catalogoy claves de Otoliths para la identificacion de peces del mar de Argentina. Buenos Aires: Dunken, 2000.

23. Williams, R. and Mceldowney, A. A guide to the fish otoliths from waters of the Australian Antarctic Territory, Heard and MacquarieIslands. ANARE Research Notes 75, 1-173, 1990.

زیست شناسی کاربردی

ریخت‌شناسی سنگریزه های شنوایی (اتولیت) در برخی از گونه‌های ماهیان حوضه‌ی جنوبی دریای خزر

مراجع

مراجع

دوره 22، شماره 2
مهر 1388
صفحه 18-27

ریخت‌شناسی سنگریزه های شنوایی (اتولیت) در برخی از گونه‌های ماهیان حوضه‌ی جنوبی دریای خزر

مراجع

مراجع

دوره 22، شماره 2مهر 1388صفحه 18-27

دوره 22، شماره 2
مهر 1388
صفحه 18-27