نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم و صنایع غذایی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

2 گروه شیلات، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

این تحقیق به منظور مقایسه ی میزان پروتئین، چربی، کربوهیدرات، فیبر، خاکستر و رطوبت در گونه های مختلف ماهی تیلاپیای وارداتی(Oreochromis niloticus) و قزل آلای پرورشی  (Oncorhynchus mykiss) انجام شد. نمونه های ماهی از بازار ماهی فروشان اهواز تهیه شدند. تجزیه و تحلیل داده ها به کمک نرم افزار SPSS17، آزمون دانکن و آنالیز واریانس یکطرفه (ANOVA) انجام شد که وجود یا عدم وجود اختلاف معنی دار در سطح 95 درصد (P=0.05)تعیین گردید. میزان کربوهیدرات در عضله ی هر دو نمونه  ماهی مورد مطالعه در این تحقیق    59/1 ±  72/2  و میزان فیبر غیر قابل سنجش و صفر بود. بالاترین میزان پروتئین، چربی، خاکستر به ترتیب     14/22  ،   76/6    ،   8/3   گرم در 100 گرم وزن خشک بود. بالاترین میزان رطوبت نیز   6/75   درصد بود. بالاترین میزان پروتئین و چربی در ماهی قزل آلای  پرورشی و بالاترین میزان خاکستر و  رطوبت در ماهی تیلاپیای وارداتی  بود. میزان خاکستر و پروتئین بین ماهی تیلاپیای وارداتی و قزل الای پرورشی اختلاف معنی داری  نداشت 0.05≤P)، اما میزان  چربی و رطوبت اختلاف معنی داری  داشت (0.05  P< ).

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Chemical composition compard on Oreochromis niloticus and Oncorhynchus mykiss muscle from Khouzestan provice

نویسندگان [English]

  • fatemeh Naghibi 1
  • Abuolfazl Askary Sary 2

1 Department of Food Science and Technology, Ahvaz Branch, Islamic Azad Uniu ersity, Ahvaz, Iran

2 Department of Fishery, Ahvaz Branch, Islamic Azad Uniuersity, Ahvaz, Iran

چکیده [English]

This study has about to compare the protein, fat, carbohydrate, fiber, ash and humidity between Oreochromis niloticus (importfish) and Oncorhynchus mykiss (farmed trout).The samples were collected from Ahwaz bazars by determining their entry origin. Data analysis was carried out using the SPSS17 software, Duncan's test and the one-way variance analysis (ANOVA). The significant difference was determined level of 95% (P=0.05). The level of carbohydrate in the muscle of both studied fish was 2.72±1.59 and the rate of fiber was non-measurable and zero. The maximum rate of protein, fat and ash were respectively 22.14, 6.76, 3.8g per 100g dry weight. The maximum rate of the humidity was also 75.6%. The maximum amount of protein and fat was seen in farmed trout (Oncorhynchus mykiss) and the maximum rate of ash and humidity was observed in Oreochromis niloticus. The rate of ash and protein didn't have a significant difference between two species (P≥0.05) but there was a significant difference between the rate of humidity and the amount of fat (p<0.05).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oreochromis niloticus
  • Oncorhynchus mykiss
  • Muscle
  • Chemical compounds
  • Protein
- ابراهیمی، ع.، پوررضا، ج.، پاناماریوف، س.و.، کمالی، ا. و حسینی، س.ع. (1383). اثر مقادیر مختلف چربی و پروتئین بر شاخص های رشد و ترکیب شیمیایی لاشه بچه ماهیان انگشت قد فیل ماهی (Huso huso). مجله علوم و فنون منابع طبیعی و کشاورزی، 8 (2)، 229 تا 241.
- اسماعیل زاده، ح.، روستاییان، ع. و مرادی، ش. (1385). شناسایی و بررسی برخی ترکیبات آلی در روغن کبد ماهی کفال طلایی و مقایسه آن با روغن کبد بعضی از ماهیان پرمصرف ایران. مجله پژوهش های علوم و فنون دریایی، 1 (2)، 75 تا 95.
- اشجع اردلان، ا.، عمادی، ح.، بهزادی، د. و خوش خو، ژ. (1383). تعیین ارزش غذایی اویستر صخره ای (Saccostrea cucullata) در سواحل دریای عمان. مجله علمی شیلات ایران، 13 (2)، 23 تا 32.
- اشجع اردلان، ا.، خوش خو، ژ.، معینی، س. و ربانی، م. (1385). تعیین ارزش دوکفه ای Anodonta cygnea در منطقه سلکه تالاب انزلی در دو فصل پاییز و بهار. مجله علمی شیلات ایران، 15 (3)، 9 تا 22.
- اشجع اردلان، ا.، سهرابی، م.ر. و کرمی، ب. (1386). تعیین ارزش غذایی اردک ماهی (Esox lusius) در دو منطقه آبکنار و شیجان تالاب انزلی. مجله پژوهش های علوم و فنون دریایی، 2 (5)، 43 تا 53.
- بهزادی، د. (1380). تعیین ارزش غذایی اویستر صخره ای Saccostrea cucullata در سه منطقه بریس، چابهار و تنگ در سواحل دریای عمان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال. 71 صفحه.
- پاپهن، ف.، جزایری، ا.، معتمدی، ح. و محمودی اصل، ص. (1389). بررسی ماهی مرکب (Sepia arabica) خلیج فارس از نظر ارزش غذایی. اولین همایش علوم آبزیان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر. 11 صفحه.
- پروانه، و. (1377). کنترل کیفی و آزمایش های شیمیایی مواد غذایی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران،چاپ سوم. ۳۲۵ صفحه.
- تاکون، ا.ج. (1384). غذا و تغذیه ماهی و میگوی پرورشی (دستورالعمل آموزشی مواد مغذی ضروری)، (ترجمه: نائره بشارتی)، تهران: انتشارات موسسه تحقیقات شیلات ایران، چاپ اول. 189 صفحه.
- جانتسون، و.ا.، نیکلسون، ف.ج.، راجر، ا. و استوارد، ج.د. (1384). انجماد و نگهداری محصولات شیلاتی در سردخانه ها، (ترجمه: ترانه سادات جان فدا)، تهران: انتشارات نقش مهر، چاپ اول. 269 صفحه.
- جان فدا، ت. 1384. انجماد و نگهداری محصولات شیلاتی در سردخانه‌ها (ترجمه). انتشارات نقش مهر، چاپ اول، تهران. 269 صفحه.
- خواجه پور، ف. و حسینی، س.ع. (1389). ترکیب شیمیایی، فسفر و کلسیم عضله فیل ماهیان تغذیه شده با اسید سیتریک. مجموعه مقالات همایش کشوری ایمنی مواد غذایی و آشامیدنی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران، ساری، صفحه 248.
- خورشیدپور، ب. (1371). بررسی تغییرات پروتئین، چربی، خاکستر و کربوهیدرات در برخی از تون ماهیان. مجله علمی شیلات ایران، 1، 60 تا 76.
- چوی، ر. (1389). بررسی اثر زمان نگهداری میگوی پرورشی لیپتوپنائوس وانامی منجمد در سردخانه بر کیفیت چربی و اسیدهای چرب آن. پایان نامه کارشناسی ارشد شیلات. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان.
- رضوی شیرازی، ح. (1380). تکنولوژی فرآورده های دریایی (علم فرآوری جلد دوم)، تهران: انتشارات نقش مهر، چاپ اول. 292 صفحه.
- رضوی شیرازی، ح. (1386). تکنولوژی فرآورده های دریایی (اصول نگهداری و عمل آوری جلد اول)، تهران: انتشارات پارس نگار، چاپ دوم. 325 صفحه.
- رکنی، ن. (1385). علوم و صنایع گوشت، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ چهارم. 320 صفحه.
- روستاییان، ع.، کمیلی زاده، ح. و سهرابی، ا. (1385). بررسی و شناسایی ترکیبات طبیعی موجود در بافت های کبد و عضله ماهی حلوا سفید (Pampus argenteus). مجله پژوهش های علوم و فنون دریایی، 1 (3)، 65 تا 78.
- روستاییان، ع.، کمیلی زاده، ح. و فتوحی، م. (1385). شناسایی و بررسی ترکیبات عضله و کبد ماهی شوریده (Otolithes ruber) در خلیج فارس. مجله پژوهش های علوم و فنون دریایی، 1 (3)، 53 تا 60.
- سالنامه آماری شیلات ایران. (1389). سالنامه آماری شیلات ایران 1388-1379، تهران: انتشارات سازمان شیلات ایران، چاپ اول. 60 صفحه.
- ستاری، م ؛ شاهسونی، د ؛ شفیعی، ش. 1382. ماهی شناسی 2 (سیستماتیک). چاپ اول، تهران: انتشارات حق شناس، 502 صفحه.
- سعیدی، ه. و اشجع اردلان، ا. (1389). ارزش غذایی صدف دوکفه ای دسته چاقویی (Solen dactylus) در دو دوره رسیدگی و استراحت جنسی در ساحل گلشهر بندر عباس (خلیج فارس). مجله علمی شیلات ایران، 19 (2)، 51 تا 58.
- سیف آبادی، ج.، نگارستان، ح. و مقدسی، ب. (1383). تعیین ترکیب شیمیایی گاماروس (pontogammarus maeoticus) در طول سواحل جنوبی دریای خزر. مجله علوم دریایی ایران، 9، 51 تا 55.
- شعبان پور، ب.، شعبانی، ع.، معینی، س.، حامدی، م. و پور کبیره، م. (1385). اثر شرایط مختلف شستشو بر ترکیب شیمیایی و خواص تولید ژل سوریمی کیلکای آنچوی (Clupeonella engrauliformis). مجله پژوهش و سازندگی در امور دام و آبزیان، 72، 84 تا 92.
- شعیبی، ش.، روستاییان، ع. و اشجع اردلان، ا. (1386). استخراج و شناسایی اسیدهای چرب موجود در عضله و کبد خامه ماهی (Chanos Chanos) در بندرعباس. مجله پژوهش های علوم و فنون دریایی، 2 (5)، 54 تا 65.
- شهبازی، پ. و ملک نیا، ن. (1386). بیوشیمی عمومی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ بیست و ششم. 502 صفحه.
- صادقی، ن. (1380). پرورش قزل آلای رنگین کمان. انتشارات نقش مهر، چاپ اول، تهران. 39 صفحه.
 
- صفری، ر.، ایمان پور، م.ر. و شعبان پور، ب. (1386). بررسی ارتباط ترکیب شیمیایی بافت عضله با مراحل سیکل رسیدگی جنسی گناد در ماهی کپور دریای خزر. مجله پژوهش و سازندگی در امور دام و آبزیان، 77، 63 تا 69.
- صفری، ر.، ایمان پور، م.ر. و شعبان پور، ب. (1388). اثر مراحل رسیدگی جنسی روی ترکیب شیمیایی عضله ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) در خلیج گرگان. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 16 (1).
- عربی، س.، روستاییان، ع. و تقوایی گنجعلی، س. (1386). بررسی و شناسایی برخی از ترکیبات طبیعی و اسیدهای چرب موجود در روغن کبد ماهی قزل آلای رنگین کمان، 2 (4)، 1 تا 8.
- عسکری، ر. (1384). مروری بر ماهی شناسی سیستماتیک، تهران: انتشارات نقش مهر، چاپ اول. 267 صفحه.
- عسکری ساری، ا.، آذرپور، م. و بزرگ پور، ا. (1390). بررسی مقایسه ای ترکیب شیمیایی عضله ماهی کپور پرورشی (Cyprinus carpio) و میگوی سفید هندی پرورشی (Penaeus indicus). مجله تالاب، 2 (7)، 57 تا 63.
- علوی، م.، روستاییان، ع. و اشجع اردلان، ا. (1387). استخراج و شناسایی ترکیبات طبیعی غیرقطبی موجود در کبد و عضله سرخو ماهی معمولی (Lutjanus johni). مجله پژوهش های علوم و فنون دریایی، 3 (2)، 40 تا 56.
- عمادی، ح. 1386. تاریخچه و نقش آبزیان در تأمین غذای انسان. ماهنامه آبزیان، 83: 10 تا 15.
- عمادی، ح.، معینی، س. و محمودی، ا. (1386). مقایسه برخی عوامل بیوشیمیایی گوشت تاس ماهی ایرانی در محیط های پرورشی و دریایی. مجله پژوهش های علوم و فنون دریایی، 2 (4)، 18 تا 28.
- عمادی، ح. (1387).راهنمای تکثیر و پرورش ماهی قزل آلا و ماهی آزاد (ترجمه). انتشارات آبزیان، چاپ نهم، تهران.
- فرزانفر، ع. (1384). تکثیر و پرورش آزاد ماهیان، تهران: انتشارات موسسه تحقیقات شیلات ایران، چاپ اول. 182 صفحه.
- فلاحی، ف.، اشجع اردلان، ا. و روستاییان، ع. (1386). بررسی و شناسایی چربی های موجود در کبد، عضله و خاویار تاس ماهی ایرانی (Acipenser persicus). مجله پژوهش های علوم و فنون دریایی، 2 (5)، 11 تا 18.
- کلبی، د. (1387). چکیده بیوشیمی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دهم. 379 صفحه.    
- محبوبی صوفیانی، ن.، فانی، ع.، فیضی، ز. و پوررضا، ج. (1382). اثر سطوح مختلف روغن ماهی کیلکا در جیره، بر صفات پرورشی و ترکیب شیمیایی بدن ماهی قزل آلای رنگین کمان. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 7 (1)، 245 تا 252.
- مشایی، م. (1386). راهنمای پرورش و تکثیر ماهی قزل آلا، (ترجمه مهرداد عبدا... مشایی)، تهران: انتشارات دریاسر، چاپ سوم. 208 صفحه.
- نادری جلودار، م. و عبدلی، ا. (1383). اطلس ماهیان حوزه جنوبی دریای خزر (آب های ایران)، تهران: انتشارات موسسه تحقیقات شیلات ایران، چاپ اول. 80 صفحه
منابع غیرفارسی
-Adeyeye, E.I. and Adubiaro, H.O. (2004). Chemical composition of shell and flesh of three prawn samples from Lagos lagoon. Journal of the Science of Food and Agriculture, 84, 411–414.
-Ali, M., Ighbal, F., Salam, A., Iram, S. and Athar, M. (2005). Comparative study of body composition of different fish species from brackish water pond. International Journal of Environment Science and Technology, 2 (3), 229-232.
-AOAC, 1995. Official methods of analysis. Association of official analytical chemists. INC., Arlington, Virginia, USA.
-Bhouri, A.M., Bouhlel, I., Chouba, L., Hammami, M., Cafsi, M.El. and Chaouch, A. (2010). Total lipid content, fatty acid and mineral compositions of muscles and liver in wild and farmed sea bass (Dicentrarchus labrax). African Journal of Food Science, 4 (8), 522-530.
-Chaijan, M., Jongjareonrak, A., Phatcharat, S., Benjakul, S. and Rawdkuen, S. (2010). Chemical compositions and characteristics of farm raised giant catfish (Pangasianodon gigas) muscle. Food Science and Technology, 43, 452–457.
-Carvallho, A.F.U., Farias, D.F., Barroso, C.X., Sombra, C.M.L., Silvino, A.S., Menezes, M.O.T., Soares, D.A.O. and Gouveia, S.T. (2007). Nutritive value of three organisms from mangrove ecosystem (Ucides cordatus, Mytella sp. and Crassostrea  rhizophora). Brazilian Journal of Biology, 787-788.
-Conner, W.E., Neuringer, M. and Reisbick, S., 1992. Essential fatty acids: The importance of n-3 fatty acids in the retina and brain. Nutr. Rev., 50, 21-29.
-Echina, L., Granado, L. (2001). Seasonal variation in the physiological status and energy cotent of somstic and reproductive tissues of chub. Marine biology, 120 (4), 503-511.
-Eliassen, J.E. and Vahl, O. (1982). Seasonal variations in the gonad size and the protein and water content of cod, Gadus morhua (L.), muscle from Northern Norway, Journal of Fish biology, 20, 527-531.
-FAO (Food and Agriculture Organization). (2010). Yearbook annuaire anuario. Fishery and Aquaculture Statistics. Roma. 100P.
-Fawole, O.O., Ogundiran, M.A., Ayandiran, T.A. and Olagunju, O.F. (2007). Proximate and Mineral Composition in Some Selected Fresh Water Fishes in Nigeria. Internet Journal of Food Safety, 9, 52-55.
-Folch, J., Lees, M., and Stanley, G.H.S., (1957). A simple method for the isolation and purification of total lipids from animal tissues. Journal of Biological Chemistry, 226, 497–509.
-Grigorakis, K., Alexis, M.N., Taylor, K.D.A., and Hole, M., (2002). Comparison of wild and cultured gilthead sea bream (Sparus aurata); composition, appearance and seasonal variations. International Journal of Food Science and Technology, 37, 477-485.
-Jafari, A.K., and Khawaja, D.K., (1968). Seasonal changes in the biochemical composition of the freshwater murrel, Ophiocephalus punctatus Bloch. Hydrobiologia, 32, 502-511.
-Jey, T., Douglas, R. and George, F. (1996). Nutritional value of winter foods for whooping cranes. Wilson Bull, 108, 278-739.
-Khalko, V.V. and Khalko, N.A. (2002). Composition snalysis of durnal variations in lipid composition of juvenile roach Rutilus rutilus at unlimited food availability and starvation. Journal of Ichthyology, 42, (9), 795-806.
-Khalko, V.V. and Khalko, N.A. (2003). Diurnal Chang in Quantitative Composition of Phospholipids in Young Roach Rutilus rutilus (Cypriniformes, Cyprindae) under Natural Fluctuations of Water Temperature and Foraging Intensity. Journal of Ichthyology, 43, 471-482.
-Komova, N.I. (2001). Dynamics of the biochemical composition of tissue in Abramis brama (cyprinidae) at gonad maturation. Journal of Ichthyology, 41 (4), 334-342.
-Leslie, N., Kimberly, L. and Robert, L. (2005). Nutritional composition and markrtable shelf-life of blood ark clams and Ponderous ark clams. University of Florida. Gainesville, USA, 1-6.
-Mohamed, H.A.E., Al-Maqbaly, R. and Mohamed Mansour, H. (2010). Proximate composition, amino acid and mineral contents of five commercial Nile fishes in Sudan. African Journal of Food Science, 4 (10), 650-654.
-Oksuz, A., Ozilmaz, A., Aktas, M., Gercek, G. and Motte, J. (2009). A Comparative Study on Proximate, Mineral and Fatty Acid Compositions of Deep Seawater Rose Shrimp (Parapenaeus longirostris) and Red Shrimp (Plesionika martia). Journal of Animal and Veterinary Advances, 8 (1), 183-189.
-Oksuz, A., Ozilmaz, A. and Kuver, S. (2011). Fatty Acid Composition and Mineral Content of Upeneus moluccensis and Mullus surmuletus. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 11, 69-75.
-Onyia, L.U., Milam, C., Manu, J.M. and Allison, D.S. (2010). Proximate and mineral composition in some freshwater fishes in Upper River Benue, Yola, Nigeria. Continental Journal Food Science and Technology, 4, 1- 6.
-Ozden, O. (2010). Seasonal differences in the trace metal and macrominerals in shrimp (Parapenaus longirostris) from Marmara Sea. Environment Monitoring and Assessment, 162, 191–199.
-Ravichandran, S., Rameshkumar, G. and Rosario Prince, A. (2009). Biochemical Composition of Shell and Flesh of the Indian White Shrimp Penaeus indicus (H.milne Edwards 1837). American-Eurasian Journal of Scientific Research, 4 (3), 191-194.
-Rosa, R., Costa, P.R., Bandarra, N. and Nunes, M.L. (2005). Changes in tissue biochemical Composition and energy reserver associated with sexual maturation in the squids illex coindetii and Ommastrephid Todaropsis elanae. Marin biological laboratory, 208, 100-103.
-Salam, A., Ali, M. and Masud, S. (2000). Effect of Various food deprivation regimes on body composition dynamics of Thaila, Catla catla. Journal of Research (Science) Bahauddin Zakariya University, 11 (1), 26-32.
-Solberg, C., Williamsen, L., Ambles, S., Johanessen, T. and Sreier, H. (2006). The effects of feeding frequencies on seasonal changes in growth rate and chemical composition of farmed cod (Gadus morhua). Journal of Aquaculture Nutrition,12, 157 -165.
-Sudhakar, M., Manivannan, K. and Soundrapandian, P. (2009). Nutritive Value of Hard and Soft Shell Crabs of Portunus sanguinolentus (Herbst). International Journal of Animal and Veterinary Advances, 1 (2), 44-48.
-Tzikas, Z., Amvrosiadis, I., Soultos, N. and Georgakis, Sp. (2007). Seasonal variation in chemical composition of Mediterranean horse mackerel (Trachurus mediterraneus) muscle from North Aegean Sea (Greece). Food Control, 18, 251-257.
-Vijayan, K. and Diwan, A.D., 1996. Fluctuations in Ca, Mg and P levels in the hemolymph, muscle, midgut gland and exoskeleton during moulting cycle of the Indian white prawn, Penaeus indicus (Decapod; Penaeidae). Comp. Biochem. Physio., 114A, 91-97.
-Yildiz, M., Şener, E. and Timur, M. (2007). Effects of variations in feed and seasonal changes on body proximate composition of wild and cultured sea bass (Dicentrarchus labrax L.). Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 7, 45-51.
-Walton, M.J. and Cowey, C.B. (1982). Intermediary metabolism in fish. Com. Biochem. Physiol, 73, 59-72.
-Zmijewski, T., Roman, K., Jankowska, B. and Mamcarz, A. (2006). Slaughtar yield, proximate and fatty acid composition and sensory properties of Rapfen (Aspius aspius) with tissue of bream (Abramis brama) and pik (Esox lucius). Journal of Food Composition and Analysis, 19, 176-181.